قشم شناسی، روستای کوشه

به گزارش پایگاه خبری قشم، روستای کوشه از شمال به روستای کاروان، از جنوب به روستای جی جیان، از غرب به روستای گربدان و از شرق به روستای تم سنتی محدود است. روستای کوشه ۱/۲۰۰/۰۰۰ مترمربع وسعت دارد و در ۳۷ کیلومتری شهرستان قشم واقع شده است.

جمعیت:

این روستا در شهر رمکان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۱۹۳ نفر بوده‌است.

علت نامگذاری:

روستای کوشه به علت وجود مسجد تاریخی برخ که از قدیمی ترین مکان عبادتی اهالی جزیره می باشد و مدفن شیخ برخ الاسود که در صحن این مسجد واقع شده است، مورد احترام اهالی جزیره می باشد و مکان ادای نذرها و حاجات بوده و از قدیم الایام با داشتن لنگ بافی، چادرشب بافی و انواع صنایع دستی جایگاه ویژه ای در اقتصاد مردم داشته، به همین خاطر به شهر معروف بوده و مسافرین زیادی به این روستا تردد داشتند و برای آمدن به این روستا، وقتی وارد جزیره می شدند، سوال می کردند که «کوشهر» که به مرور زمان به کوشه معروف گشته است .

عده ای نیز بر این عقیده هستند که این روستا به واسطه وجود مسجد برخ مشهور شده بود و چون در گوشۀ شمال غربی روستای رمکان بوده، در زمان قدیم به گوشه خوانده شده که کم کم گوشه به کوشه تغییر کرد.

برکه های آب:

برکه بی بی:

این برکه از برکه های قدیمی این روستا است که در گذشته از آن برای آب دادن به دام و احشام و همین طور آب آشامیدنی استفاده می کرده اند. برکه حکم قنات را داشته و در مسیر آب باران قرار گرفته تا در مواقع لزوم آب مورد نیاز مردم جزیره و دام هایشان را تامین کند. در گذشته برای تامین آب، مردم مجبور به تحمل سختی های زیادی بودند و با یک کوزه مسافت های طولانی را طی می کردند تا از چشمه و رود و برکه آب به همراه بیاورند. با وجود این مناظر طبیعی که برای ما تاریخی و ارزشمند شده اند، می توانیم شیوه زندگی نیاکان خود را بررسی کنیم و سیر تحولات و تغییرات را بهتر درک کنیم.

برکه های دیگری که در این روستا وجود دارند می توان به برکه های رمی، برکه دراز، برکه نصیر و برکه سید یوسف اشاره نمود که دلیل نامگذاری هر کدام از برکه ها به شرح ذیل می باشد:

علت نامگذاری برکه رمی:  به دلیل قرار گرفتن در مجاورت تجمع احشام که در گویش محلی به آن رم گفته می شود، به برکه رمی معروف گردیده است.

علت نامگذاری برکه دراز: به علت طول زیاد آن به برکه دراز معروف شده است.

علت نامگذاری برکه نصیر: به دلیل اینکه بنا کننده آن شخصی به نام محمدصالح نصیر بوده، به این نام معروف گردیده است.

علت نامگذاری برکه سید یوسف: چون این برکه در مجاورت نخلستان سید یوسف ماری قرار گرفته و بنا کننده این برکه خود آن شخص بوده، به این نام معروف گردیده است.

قبرستان:

قبرستان در ضلع غربی روستای کوشه در مجاورت مسجد تاریخی برخ قرار گرفته است. درگـورستان سنگ قبـرهای بسیاری با قـدمت فراوان، بیش از هـزار سال دیده می شود، قبرهایی با اشکال مختلف و زیبایی های متنوع قدیمی با قالب های استوانه ای سنگی و به شکل قایق بادبانی قدیمی وجود دارد که نوشته های کنده شده بر سطح سنگ های این قبرها، حکایت از وجود مسلمانان در آن منطقه می باشد و کلمات و الفاظ معنوی با درود بر دوازده امـام (ع) که در دو طـرف سنگ استـوانه ای که بر روی قبـر قرار داده شده کنده کاری شده است و هنوز با گذشت زمان و تأثیرات عوامل فرسایشی، صحیح و سالم بر جای مانده است. همچنین نقش ها و نوشته های ترسیمی یا طراحی شده به نام خداوند متعال و به نام امام علی (ع) به صورت درهم در طرحی منظم بر روی این سنگ طراحی شده است که شمای آن به شکل زیبا و جذاب از یک سمت الله و از جهتی دیگر علی خوانده می شود، فکر هر مسلمانی را به خود مشغول میکند. همچنین، نقش ها و نوشته ها و شکل ترسیمی و طراحی شده به نام خداوند متعال و به نام امامان و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین، همگی حکایت از اتحاد و شناخت مسلمانان شیعه و سنی در داشتن اعتقادات مشترک نسبت به اهل بیت رسول گرامی اسلامی و تمامی امامان دارد و از آن برهه زمان تاکنون در این جزیره، این اعتقادات مستحکم است. و طرح هایی که به صورت درهم در طرحی منظم با چند بعدی ساختن آن در ذهن، بر روی سنگ قبور است، موجب آرامش روحی و نشاط هر بیننده می شود. بر بعضی دیگر از سنگ های قبور نیز صفات خداوند متعال نظیر: حکیم، غفور، رحیم و اسماء الحسنی دیگر و همچنبن عبارت گوهربار لااله الا الله محمد رسول الله و آیاتی از قرآن (آیه الکرسی) نوشته شده است.

مسجد برخ:

این مسجد در حدود سال ۲۴۴ هجری قمری ساخته شده، و در کنار مقبره شیخ برخ بنا شده است، اما سرگذشتی که از شیخ برخ تعریف می کنند می گویند: بعد از زلزله جزیره و ویرانی آن، یک سال، ناخدایی از اهالی جزیره با جاشوان خود از دریاهای دور بار زده و به مقصـد (جزیره) روانه شـدند، در یکـی از بنـادر، در بیـن راه که بـرای آبـگیـری

توقف می کنند، مرد با محـاسن سفید و صـورتی نـورانی به نزد ناخدا می آید و از ایشان

سوال می کند که مرا با خود به جزیره می برید؟ ناخدا جواب مثبت می دهد، آن مرد با ایشان روانه می شود ، چون شب فرا رسید، پیرمرد پهلوی ناخدا آمد و گفت اجازه بده من لنج را هدایت کنم و شما استراحت کنید، می گویند ناخدا نتوانست در مقابل خواسته ای او مقاومت کند، سـکان به دست او داد و خـودش خـوابید، با صـدای مردی دیگر که می گفت رسیدیم، همه از خواب بیدار شدند، وقتی به اطراف نگاه کردند، دیدند نزدیک بندر سوزا از بنادر جنوبی قشم هستند و راهی را که باید یک ماهه طی کنند، یک شبه آمدند. همه دانستند که او اولیای الله است و به طرف او رفتند، و او را تعقیب کردند، که سرانجام این شیخ بزرگوار در این وادی در محل مسجد کنونی غیب می گردد، و بعد از این واقعه، ناخدای لنج تصمیم می گیرد که این مسجد را تجدید بنا کند و مقبره ای را بنا نهاد و از چـوب و تختـه های لنج برای ساختن سقف مسجد استفاده کرد، که تخته و چوب هایی که در مسجد به کار رفته، تاکنون باقی است.

چوب و تخته های به کار رفته در سقف مسجد از تجدید بنای اولیه می باشد که کتیبه چوبی آن در موزه ملی تهران نگه داری می شود.

طبق شنیده ها، این آرامگاه بر روی آتشکده زرتشتیان بنا شده است و در سال ۲۴۴ قمری این قبرستان بازسازی گردیده یعنی در حال حاضر ۱۲ قرن از آخرین مرمت آن می گذرد. ساخت این مسجد را به دستور پیامبر و به دست عمرو بن العاص می دانند که بعد از آن با ورود پیامبر(ص)اسلام در سر تا سر جزیره اشاعه یافت و مسجد های دیگری هم در گوشه و کنار این مسجد با نام های گوناگون ساخته شدند. طبق کتاب یافت شده از ابوالحسن مسعودی از یاران پیامبر(ص) نوشته ای در آن نشان از این دارد که این مسجد توسط چه کسی ساخته شده است: “در‌این خلیج بعد از جزیره اولی جزیره‌اى است به نام جزیره لافت که به جزیره بنی کوان معروف است. ‌این جزیره به دست عمرو بن‌العاص رضی‌الله عنه فتح شده و مسجد او تا ‌این وقت (یعنی زمان مؤلف) در آن موجود است و در ‌این جزیره بسیاری از مردم ساکنند و قریه‌ها و آبادی‌هاى متصل دارد و نزدیک ‌این جزیره جزیره‌اى است به نام هیجان (یا هنگام فعلی) و از ‌این جزیره ارباب کشتی‌ها آب را حمل مى‌کنند”. از این جمله این طور برداشت می شود که جزیره بنی کاوان و لافت، زمانی ایجاد شده اند که حضرت رسول(ص) در قید حیات بوده اند.

صنعت و هنر روستای کوشه:

روستای کوشه سابقه کهنی در صنایع دستی دارد که از مهمترین آن میتوان به کارخانه بافندگی که با نخ پنبه ای ، پارچه های کتانی مانند لنگ ، ملافه ، چادر شب ، رو فرشی و شراع کشتی و با نخ پشمی گرک شتر و با موی بز پارچه های عبایی و قبایی می بافند که علاوه بر استفاده اهلی جزیزه به کشور های حوزه خلیج فارس و جزایر و بنادر دیگر نیز صادر مینمودند.